تئاتر تلویزیونی "جاده ای به سوی کعبه" برگرفته از واقعیت است و این واقعیت در تمامی ارکان نمایشنامه جریان دارد.

مهر: تئاتر تلویزیونی "جاده ای به سوی کعبه" برگرفته از واقعیت است و این واقعیت در تمامی ارکان نمایشنامه جریان دارد.
"تاجبخش فنائیان"، کارگردان این تله تئاتر در خصوص روند شکل گیری و اجرای اثر گفت: متن این تله تئاتر را حدود 7 - 8 سال پیش خواندم و به نظرم آمد نمایشنامه بسیار خوب است و قابلیت های اجرایی درخور توجهی دارد. همه آثار نمایشی آثول فوگارد از زیبایی و جذابیت برخوردار است، اما این نمایشنامه از جذابیتی شرقی بهره می برد و نویسنده نگاهی عارفانه و عاشقانه به کعبه دارد. همین مسایل باعث می شد تا من نسبت به این نمایشنامه احساس تمایل زیادی کنم و همین مساله باعث شد تا بر اساس طرحی، تولید آن را به شبکه 4 پیشنهاد بدهم و سپس تولید آن پس از مدتی آغاز شد.
وی درباره اینکه از چه تکنیکی در تصویر کردن این نمایشنامه استفاده کرده است که بتواند وجوه معنایی و زیبای اثر را به تصویر بکشد، توضیح داد: به طور عمده کارهای فوگارد رئالیستی ( واقع گرایانه ) است و مضامین، شخصیت ها و مناسبات بر اساس زندگی روزمره افرادی شکل می گیرد که در آفریقا زندگی می کنند. اما این کار خاص از جنبه های سمبلیک هم برخوردار است و از این جهت که جنبه الهامی شخصیت غنی است، وجوه روحی شخصیت هلن مطرح می شود. نویسنده در این اثر نقبی هم به اکسپرسیونیسم و گاه حتی سورالیسم می زند. من با توجه به کشف چند گانگی های اثر سعی کردم آن را به تصویر بکشم. در این نمایش بازی ها خود به خود به سمت رئالیسم سوق می یابد. چون شخصیت ها واقعی هستند و بر اساس اتفاق هایی که فوگارد طراحی کرده است، شخصیت ها پرداخت شده اند. اما شخصیتی همانند هلن، فردی عدی نیست. مجسمه سازی استک ه به طور ناخودآگاه توانایی های مجسمه سازی به او الهام شده است و به همین کار از وجوه اکسپرسیونیستی بهره مند می شود. از طرف دیگر، همین خصوصیات شخصیتی از لحاظ کردار، رفتار و گویش هلن باعث می شود تا او از سایر کارکترهای داستان جدا شود. چون در سنخیت و هماهنگی کامل با محیط اطراف خود نیست و در نوعی تضاد قرار می گیرد.

این کارگردان در ادامه خاطر نشان کرد: بازی ها در این نمایش نمایشنامه به طور ضمنی ( پنهانی ) در عین واقع گرایانه بودن به سمت ارایه جنبه های روحی و روحانی تمایل دارد. در ساختار متن کنش های بسیار درونی است. در این اثر کلیسا قصد دارد جای هلن را تغییر دهد و او را تحت نفوذ و سیطره خود بگیرد. این اتفاق در درون خود هیجان و تعلیق ندارد و همانند داستان سریال های تلویزیونی نیست که با تعداد اتفاق در داستان تعلیق به وجود بیاورد. بنابراین این تله تئاتر باید از تحرک درونی و بیرونی برخوردار می شد و این مساله در میزانسن و حرکت های دوربین و نیز شکل برخورد اشخاص بازی باید به خوبی رعایت می شد تا از کشش و جاذبه دراماتیک لازم برخوردار شود. در این زمینه حضور بازیگران بسیار توانا باعث شد تا تحلیل اثر را به خوبی درک کنند و آن را در طول نمایش به اجرا در بیاورند. همچنین تصویربرداری و نور پردازی باعث شد تا بیان بصری اثر بهتر ارایه شود تا تئاتر تلویزیونی شایسته و مناسب به وجود بیاید.

کارگردان تله تئاتر " جاده ای به سوی کعبه " در مورد معیارهای خود از انتخاب بازیگران اظهار داشت: وقتی یک کارگردان متن را می خواند، برای جلوه بخشی به شخصیت ها به دنبال مصداق هایی در میان بازیگران می گردد. من هم در ذهن خود برای نقش هلن به ثریا قاسمی رسیدم. چون هم از نظر فیزیک و هم به جهت توانایی های بازیگری اطمینان داشتم به خوبی از پس نقش بر می آید و به خوبی می تواند به نقش نزدیک شود. شهره سلطانی را نیز از قبل می شناختم و چون با هم کار کرده بودیم از توانایی های وی اطلاع داشتم و با توجه به شناخت خود از روحیاتش، او را برای ایفای این نقش برگزیدم. انتخاب هرمز هدایت نیز در همین راستا بودم. حس کردم این بازیگر می تواند به نقش ماریوس نزدیک شود و در نهای مثلث خیلی خوبی هم میان این بازیگران ایجاد شد. با توجه به اینکه این بازیگران از نظر کیفیت نقش پردازی در یک سطح قرار داشتند، توانستند به وجوه مختلف نقش راه پیدا کنند.





فنائیان راجع به اینکه نمایشنامه شکلی حزن آلود و ریتمی آرام و درونی دارد و این مساله احتمال جذب مخاطب را پایین می آورد، برای ایجاد جذابیت لازم در اثر چه کرده است، اظهار داشت: یک نگاه و مراجعه دقیق به زندگی واقعی آدم ها به ما می آموزد با وجود ناهنجاری هایی که در محیط زندگی ما وجود دارد، همه چیز ناخوشایند و آزار دهنده نیست. یک فرد هم غم و اندوه دارد و هم به شوخی و خندیدن می پردازد. در متن این نشانه ها و مشخصات عمومی آدم های زنده به چشم می خورد که درعین وجود مشکلات در هر جایی که تلاش وجود دارد، در زندگی نشاط هم به وجود می آید. تضاد بین شرایط موجود هلن و سعی در خوشحال نشان دادن خودش موقعیت و وضعیت درونی اش را بیشتر بر ملا می کند و من سعی کردم شخصیت ها را به سمت اندوهی کشدار هدایت نکنم.

وی در پاسخ به این پرسش که با وجود اشاره به مسایل مذهبی و درونی آیا این نمایشنامه یک اثر مذهبی به حساب می آید یا خیر، توضیح داد: به عقیده من وقتی فوگارد هم این نمایشنامه را می نوشت به این فکر نبوده است که یک کار مذهبی ارایه کند. او یک واقعیت را به تحریر درآورده است و با این مضمون به صورت مناسبتی و مقطعی نمی توانست برخورد کند. به همین خاطر این نمایشنامه نه کاری مناسبتی است و نه حتی یک اثر مذهبی به شمار می شود. شکل کلی متن با توجه به مضمون درونی آن خود به خود به این شکل درآمده است. این نمایش در پی مطرح کردن یک حقیقت است. من در این باره که چنین اثری مذهبی است و باید در مناسبت خاصی پخش شود، موافق نیستم. چون مسایل نهفته در این نمایشنامه برای هر کس و د رهر جایی می تواند مطرح شود و از جذابیت لازم برخوردار باشد. اما متاسفانه به این گونه آثار نگاهی مناسبتی می شود. به نظر من این گونه مضامین را همواره باید مورد توجه قرار داد، چون در هر زمانی قابل طرح است. این نوع موضوع ها فراگیر هستند.

این کارگردان در این باره که تله تئاتر به صورت سریالی و در 4 قسمت تهیه و تولید شده است، اظهار نظر کرد: این اثر در قالب 184 دقیقه تولید که به 4 قسمت تقسیم بندی شد. من در مجموع از کار راضی هستم، ولی از پخش آن چندان راضی نیستم. ما از این موضوع اطلاع داشتیم که تماشاگر ظرفیت تماشای این تله تئاتر را به صورت یک قسمت واحد در طول حدود سه ساعت را ندارد. بنابراین به ناچار آن را تقسیم بندی کردیم. البته به نظر من باید به دو قسمت تقسیم بندی می شد. اما کنداکتور پخش به ما این اجازه را نمی دارد. این تله تئاتر چون کشمکش های بیرونی ندارد، تکه تکه کردن آن در قالب 4 قسمت به آن لطمه می زند و پیگیری کردن آن برای بیننده از این هفته تا هفته بعد دشوار است. مگر مخاطبینی که به تئاتر علاقه زیادی دارند و آثار نمایشی را دنبال می کنند. وگرنه ممکن است بینندگان به صورت اتفاقی این شبکه را ببیند و موفق به تماشای اثر بشود.